وب نوشتهای یک دامپزشک

برابر ماده 7 قانون شکار و صید، سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند گونه‌های قاچاق را با هزینه وارد کننده به کشور مبدأ ارجاع دهد اما به جای استفاده از این اختیار، حیوانات را به کلینیک پردیسان منتقل می‌کند،‌ کلینیکی که مرگ را برایشان رقم می زند.

خبرگزاری فارس نوشت: سید جاوید آل داود، عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و مدیر انجمن حمایت از حیوانات ضمن غیرانسانی خواندن معدوم سازی گونه هایی چون میمون رزوس در کلینیک حیات وحش پردیسان که به دلیل کوتاهی سازمان حفاظت محیط زیست در کنترل قاچاق حیات وحش شاهد آن هستیم، گفت: اینکه سازمان حفاظت محیط زیست صرفا با انتقال این حیوانات به پردیسان که با معدوم سازی، رقم زدن سرنوشتی تلخ برای این حیوانات و پاک کردن صورت مسئله از زیر بار مسئولیت برخورد با قاچاق حیات وحش شانه خالی کند در جامعه دامپزشکی غیرقابل توجیه است.
وی افزود: با این حجم گسترده خرید و فروش گونه های غیر بومی در سطح کشور، سازمان حفاظت محیط زیست موظف است هرچه سریعتر خواستار همکاری قاطعانه گمرک، مرزبانی، نیروی انتظامی و . برای کنترل مرزها و واردات غیرقانونی این گونه ها به کشور شود به طوری که تنها حیواناتی دارای میکروچیپ و شناسنامه بهداشتی و با مجوز سازمان به کشور وارد و مبدا و مقصدشان ثبت شده باشد تا در صورت انتقال به مرکزی غیر از آنچه تعیین شده، برابر قانون با وارد کننده برخورد شود.
آل داود با اشاره به ماده 7 قانون شکار و صید که در آن سازمان حفاظت محیط زیست میتواند گونه‌هایی که بر خلاف مقررات کنوانسیون به کشور وارد شده اند را ضبط و با هزینه وارد کننده به کشور مبدا عودت دهد گفت: در صورتی‌که ورود حیوانات به کشور ثبت شده و وارد کننده مشخص باشد، به راحتی میتوان نسبت به بازگرداندن این گونه ها به کشور مبدا اقدام کرد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا کشور مبدا با وجود امکان انتقال بیماری، پذیرای این حیوانات خواهد بود یا نه تصریح کرد: قطعا بازگرداندن این حیوانات به کشور مبدا نیازمند قرنطینه و اقدامات دامپزشکی است که انجمن حمایت از حیوانات می تواند از طریق مکاتبه با ان جی او های زیست محیطی کشور مبدا مقدمات انتقال قانونی این حیوانات را فراهم کند.
عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در ادامه سیر ورود حیوانات قاچاق چون رزوس که به مرگشان در کلینیک پردیسان منجر میشود گفت: شناسایی و برخورد با مراکزی که به نگهداری، پرورش و تکثیر این گونه ها در سراسر کشور مشغولند از وظایف سازمان حفاظت محیط زیست است که متاسفانه علی‌رغم آگاهی جامعه و مسئولان سازمان از وجود چنین مراکزی، تا کنون شاهد برخوردی از سوی سازمان با این مراکز نبوده ایم.
وی تنها راه کنترل مراکزی چون باغ وحش شیراز و بابلسر که اقدام به تکثیر و فروش حیوانات میکنند را نظارت مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی دانست و گفت اینکه یک باغ وحش رسما در رسانه ها مدعی شود از 110 شیر نگهداری میکند و درآمد خود را از فروش توله های آنان تامین می کند نشان از این دارد که سازمان حفاظت محیط زیست، باغ های وحش کشور را عملا به حال خودشان رها کرده است.
این دامپزشک ایجاد مراکزی استاندارد تحت نظر سازمان حفاظت محیط زیست به منظور نگهداری از حیواناتی اعم از بومی یا غیربومی آسیب دیده که قابلیت رهاسازی ندارند را ضروری دانست و گفت: ایجاد چنین مراکزی هرچند لازم است اما راه حل اصلی جلوگیری از قربانی شدن حیوانات، برخورد با واردات و تکثیر غیرمجاز این گونه هاست که ظاهرا در دستور کار فعلی سازمان حفاظت محیط زیست جایی ندارد.

دکتر جاویدی از کاهش 28 درصدی بیماری های استراتژیک دامی در 10 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد. 

جمعی از دانشجویان دانشکده های دامپزشکی دانشگاه  آزاد اسلامی واحدهای گرمسار و شبستر طی مکاتبه های جداگانه با ریس دانشگاه آزاد از پذیرش لجام گسیخته دانشجو دامپزشکی انتقاد کردند.

مدتی است در یک حرکت خوب که نشان از هوشیاری دانشجویان دامپزشکی دارد، دانشجویان دانشگاه های مختلف طی مکاتبه های جداگانه  اعتراض خود به روند پذیرش لجام گسیخته دانشجو دامپزشکی اعلام نمودند.
در آخرین مورد از این دست مکاتبات تا به امروز جمعی از دانشجویان دانشکده های دامپزشکی دانشگاه  آزاد اسلامی واحدهای گرمسار و شبستر طی مکاتبه های جداگانه با ریس دانشگاه آزاد از پذیرش لجام گسیخته دانشجو دامپزشکی انتقاد کردند .
بیشتر بخوانید در : http://vetnews.mihanblog.com/post/316

دکتر عبدالرضا کامیاب (دکترای تغذیه طیور - استاد دانشگاه میسوری امریکا) 

اخیراً در رابطه با استفاده از هورمون رشد در پرورش طیور (نیمچه های گوشتی، تخمگذار و بوقلمون) مطالبی در کشور مطرح شده که خلاف واقعیت بوده و هیچگونه پایه و اساس علمی ندارند. بدون شک تولیدات طیور ( گوشت و تخم مرغ )در ایران و اقصی نقاط دنیا یکی از با ارزش ترین و ارزان ترین منبع تامین پروتئین برای جامعه انسانی است.

این روزها شاید دیده یا شنیده اید که بعضی افراد غیر مطلع و متأسفانه بعضاً دارای پست دولتی مطالبی را مطرح کرده اند که موجب نگرانی مصرف کنندگان اینگونه تولیدات را که بخش عظیمی از جمعیت را تشکیل می دهند به وجود آورده اند. گرچه بررسی همه جانبه این شایعه ضروری است، ولی در اینجا فقط سعی بر این است که بطور کوتاه پاسخ این حضرات داده شود.

 طیسه دهه اخیر متخصصین تغذیه، ژنتیک و بهداشت توانسته اند شرایطی را به وجود آورند که بتوان در کمترین زمان ممکن بهترین بازده و بالاترین تولید را درپرورش طیور به دست آورد. این دستاوردها صرفاً علمی بوده و خرافات و شک و گمان در آن جای ندارد.

اگر مطلب استفاده از هورمون رشد در گله های پرورشی نیمچه های گوشتی و تخمگذار توسط مصرف کنندگان آن که تخصصی در زمینه پرورش طیور ندارند مطرح شود، سوالی است کاملاً منطقی که بایستی پاسخ آن را دریافت کنند؛ ولی زمانی که این مورد توسط کسانی که بعضاً عنوان دکتر  یا مهندس را با خود یدک می کشند و بدون هیچگونه دلیل علمی  یا مسئولیت مدنی ایجاد شک و شبه می کند، باید به نحوه پرسش آنها شک و تردید داشت!

اینان نه تنها مصرف کنندگان را دچار سردرگمی می کنند، بلکه ما را هم دچار حیرت می کنند که چگونه این افراد در پست های دولتی گمارده می شوند؟ واقعاً ملاک انتخاب چیست؟ بگذری.

 

و اما مساله هورمون ها:

آنچه که به طریق علمی ثابت شده این است که بطور طبیعی انسان، دام، طیور، آبزی و . به دلیل نیاز پروسه های فیزیولوژیکی بدن هورمون هایی مانند تستوسترون، پروژسترون و استروژن (Tostosterone,Progesterone,and Estrogen) را تولید و ترشح می کنند.

وجود این هورمون ها برای رشد اندام ها، بافت ها و همچنین تولید مثل مورد نیاز هستند. کما اینکه به دلایل فیزیولوژیکی اگر فردی تولید هورمون های ذکر شده اش کافی نباشد، بنابه توصیه پزشک متخصص مصرف آنها توصیه می شود و عادی ترین روش مصرف در درمان نازایی و یا جلوگیری از آبستنی است.

اصولاً هورمون ها از نظر شیمیایی به دو دسته استروئیدها (Steroids ) و پروتئین ها (Proteins) تقسیم بندی می شوند.

1- هورمون های استروئیدی که بهترین مثال آن در انسان قرص های جلوگیری از آبستنی است، وقتی که همراه غذا وارد سیستم گوارشی می شوند، فعالیت خود را شروع می کنند و در بیشتر مواقع حتی بعد از خروج از سیستم گوارشی هنوز فعالند.

2- پروتئین ها: اینگونه هورمون ها بر خلاف دسته اول در صورتی که همراه غذا وارد سیستم گوارشی شوند، بعد از ورود به معده در انسان یا پیش معده (Proventriculus) در طیور شکسته شده و به عبارتی اگر به صورت خوراکی مصرف شوند، به دلیل از دست دادن شکل شیمیایی خود قادر به عملکرد هورمونی خاص خود نیستند. بهترین مثال این گروه هورمون انسولین است که برای درمان بیماران قند خون استفاده می شود و آن هم فقط به صورت تزریقی!

حال اگر بخواهیم برای رشد سریع تر و یا تولید بیشتر در طیور هورمون استفاده کنیم، بایستی حداقل هر 2 روز یک بار، عمل تزریق صورت گیرد. از آنجا که واحد های پرورشی طیور بطور متوسط برای گوشتی حدود 20000 قطعه و تخمگذار 50000 قطعه است، امکان گرفتن تک تک آنها و تزریق روزانه امری غیر ممکن است؛ از طرف دیگر هزینه بسیار بالای هورمون ها مانع بعدی استفاده آنهاست. از دو مورد فوق بگذریم، طیور نیازی به مصرف هورمون ندارند و این امر در هیچ کشوری انجام نمی شود.

مجدداً یادآور می شوم که با پیشرفت های علم تغذیه، ژنتیک و شناخت بهتر از عوامل بیماری زا و نحوه جلوگیری از آنها توانسته ایم در رشدسریع و تولید مناسب طیور قدم های موثری برداریم و به شما اطمینان می دهیم که هیچگونه هورمونی در تولید گوشت و تخم مرغ توسط پرورش دهندگان طیور در ایران استفاده نشده است!

بنابراین اگر به تولید کنندگان زحمتکش دست یاری نمی دهید، پای آنها را نکشید و سعی در افزایش واردات بی رویه اینگونه تولیدات با ارزش پروتئینی نداشته باشید که همگی می دانیم در آن صورت چه کسانی سود خواهند برد!

نتیجه گیری اخلاقی این نوشتار این که شایعه استفاده از هورمون های رشد در تغذیه و پرورش طیور، فقط ساخته و پرداخته ذهن معلول عالمان بی علم است و بس!/

منبع: خبرگزاری ایانا

مدتی است که در کشورمان بحث بر سر آنفلوانزا به ویژه پس از پاندمی استان کرمان بالا گرفته است . آنفلوانزایی که در بین مردم با اسامی مختلف چون آنفلوانزای خوکی و یا با نام سویه های آن مانند H1N1 دهن به دهن می گردد . واقعا آنفلوانزا چیست ؟ انواع آن کدام است ؟ و چه بایستی کرد

بیماری آنفلوآنزا در اصل،به تب نزله ای حاد و به شدت واگیر دار در انسان و حیوانات مختلف اشاره دارد. این بیماری تنفسی توسط ویروسی از خانواده اورتومیکسو ویریده(Orthomyxoviridae) ایجاد می شود. ویروس های این خانواده در دستگاه تنفس ، گوارش و اعصاب جایگزین میشود .

طبقه بندی ویروس های آنفلوآنزا

ویروس های آنفلونزا بر اساس پروتئین های موجود در ساختمان ، در دو گروه زیر طبقه بندی می شوند:

1- ویروس های آنفلوآنزای گروه Bو A

2- ویروس های آنفلوآنزای گروه C

ویروس های گروه B و C به طور عمده از انسان جدا می شوند و ویروس آنفلوآنزای A باعث بروز بیماری در طیف وسیعی از میزبانها ( مانند انسان ها ، حیوانات و پرندگان) میشود.

از جهت بیماریزایی، ویروس آنفلونزا شامل دو گروه اصلی زیر می باشد:

.گروه اول شامل ویروس های آنفلوآنزای با قدرت بیماریزایی نه چندان زیاد(non-Highly Pathogenic Avian Influnza;nHPAI)که تلفات مربوط به این گروه زیر 75 درصد می باشد.

این گروه خود شامل 3 دسته : الف - غیر بیماریزا : Non-Pathogenic AI ب - NPAI دارای قدرت بیماریزایی کم Pathogenic AI;LPAI Low و ج – دارای قدرت بیماریزایی متوسط Mild Pathogenic AI;MPAI می باشد.

. گروه دوم ویروس های آنفلوآنزا با قدرت بالا( HPAI) می باشند که دارای تلفات بالای 75 درصد هستند. بیماری حاصل از این گروه ، از واگیرترین ، مهمترین وکشنده ترین بیماریهای صنعت طیور به حساب می آید.

آنفلوآنزای خوکی بیماری تنفّسی خوک‌ها است که از ویروس آنفلوآنزای نوع A» نشأت می‌گیرد. ویروس آنفلوآنزای خوکی (SIV) به بیماری آنفلوآنزایی اشاره دارد که توسط اورتومیکسوویروس‌هایی ایجاد می‌شود که در میان خوک‌ها بوم‌گیرهستند.

آنفلوآنزای خوکی یک بیماری ویروسی است که معمولاً خوک را مبتلا می‌کند امّا هرساله مواردی از ابتلای انسان به این بیماری، به ویژه از راه تماس با این جانور، گزارش می‌شود.

این بیماری در انسان از طریق تماس با فرد مبتلا نیز سرایت می‌کند و نشانه‌های معمول آن تب، سرگیجه، خشکی مفصل‌ها، حالت تهوع و در موارد پیشرفته، بیهوشی و مرگ است.

موارد انسانی آنفلوآنزای خوکی ابتدا بیشتر در افرادی رخ می‌داد که در فاصلهٔ نه چندان دوری در نزدیکی خوک‌ها به‌سر می‌برند اما الان ویروس از انسانی به انسان دیگر نیز سرایت می کند .

علایم بیماری

علائم آنفلوآنزای خوکی در میان انسان‌ها به آنفلوآنزای انسانی شباهت دارد. این علائم شامل تب، سرفه، گلودرد، سردرد، احساس سرما و خستگی می باشد.

برخی از افراد نیز پس از مبتلا شدن به این بیماری دچار اسهال و استفراغ می‌شوند. به علت این شباهت ها پزشکان قادر به تشخیص قطعی آنفلوآنزای خوکی نیستند، و تشخیص قطعی آن فقط با انجام تست لابراتواری ممکن است.

۴ علامت اصلی تب بالای ۳۸ درجه، سردرد، گلودرد و سینه درد و سرفه از علائم اصلی این بیماری هستند که اگر کسی ۲ تا ۳ علامت ذکر شده را داشته باشد مشکوک به بیماری آنفلوآنزای نوع A است. اسهال، استفراغ، تهوع، کوفتگی عضلات، عطسه و آبریزش بینی از علائم فرعی این بیماری است که چنانچه با ۲ تا ۳ علامت اصلی همراه باشد فرد مشکوک به این بیماری است.

با وجود توضیحات بالا در نظر داشته باشید که همیشه پیشگیری مهمترین کار در مقابله با شیوع بیماریها در جهت عدم ابتلاست و آنفلوانزا نیز از این قاعده مستثنا نیست .

پیشگیری :

آنفلوآنزا از راه سرفه، عطسه و تماس با اشیای آلوده به ویروس و تماس دهان و بینی یا چشم خود منتقل می‌شود. ویروس از راه فراورده‌های خوراکی و خوردن گوشت منتقل نمی‌شود. آنفلوآنزا بیشترین سرایت‌پذیری را در ۵ روز اول بیماری دارد که در بچگی این دورهٔ انتقال تا ۱۰ روز هم می‌تواند طول بکشد. تشخیص بیماری با نمونه‌گیری در این ۵ روز میسر است.

پیشگیری از ابتلا

پیشگیری از ابتلا» با رعایت دستورات پیشگیری از آنفلوآنزا میسر است. این موارد عبارتند از:

• دستان خود را به طور مرتب با آب و صابون و یا محلولهای ضدعفونی حاوی الکل بشویید، مخصوصا زمانی که عطسه یا سرفه می‌کنید و یا وقتی که از بیرون به خانه باز می‌گردید.

• ضدعفونی سطوح داخلی خانه با محلولهای حاوی کلر در کاهش احتمال انتقال بیماری موثر است.

• از تماس نزدیک با حیوانات و یا انسان‌هایی که آلوده هستند بپرهیزید.

• فاصله گرفتن از اجتماعات عمومی در محیط هایی که احتمال می رود ویروس در آنجا شایع باشد نیز توصیه می شود.این اقدام با توجه به درصد و میزان شیوع این بیماری در شهر و کشور مربوطه می باشد.

• از دست زدن و تماس با اشیا و سطوحی که ممکن است آلوده باشند، مخصوصاً در اماکن عمومی به شدت بپرهیزید (مانند بوسیدن ضریح‌های اماکن مذهبی، دست زدن به میزهای کافی شاپ‌ها و رستوران‌ها، دستگیره درب وسائل حمل و نقل عمومی، نرده‌ها و …).

• از دست زدن به دهان، بینی و چشمان خود بپرهیزید.

• در صورتی که خود مشکوک به ابتلا به آنفلوآنزا هستید، حتماً هنگام عطسه و سرفه جلوی دهان و بینی خود را بگیرید. اگر دستمال به همراه ندارید، هنگام عطسه یا سرفه قسمت داخلی آرنج خود را در برابر دهان و بینی بگیرید تا دستانتان آلوده نشوند.

• هر فردی که دچار علایم شبه‌آنفلوآنزا شامل تب ناگهانی، سرفه و دردهای عضلانی شد باید از رفتن به سرکار و استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی پرهیز کرده و سریعاً به پزشک مراجعه کند.

• از فرد مبتلا به آنفلوآنزا باید حدود ۱ تا ۲ متر فاصله گرفت.

توصیه‌های لازم

• در صورتی که خود مشکوک به آنفلوآنزا هستید هنگام عطسه و سرفه جلوی دهان و بینی خود را با دستمال بگیرید و اگر دستمال همراه ندارید جلوی دهان و بینی خود را با آستین پیراهن خود بپوشانید و سریعاً به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی و یا بیمارستان مراجعه کنید.

• اگر با کسی در تماس هستید که سرما خورده است از دست دادن، در آغوش گرفتن و روبوسی با وی خودداری نمایید.

• ویروس آنفلوآنزا در محیط اطراف و اماکن عمومی وجود دارد و تماس با سطوحی مانند دستگیره اتوبوس و تاکسی، صفحه کلید کامپیوتر و . به راحتی شما را آلوده می کند. اگر دستان خود را به دستگیره درب یا اتوبوس و یا اشیای احتمالاً آلوده زده اید آن را هرگز به دهان، بینی یا چشم خود نزنید.

پیشگیری از عفونت

برای پیشگیری از عفونت» با ویروس آنفلوآنزای A هر یک از داروهای اوسلتامیویر یا زانامیویر توصیه شده است. دوره درمان پروفیلاکسی دارویی تا ۱۰ روز پس از یک تماس مشخص با مورد قطعی دورهٔ آنفلوآنزای خوکی توصیه می‌شود.

افراد پرخطر در معرض این بیماری و حتی در معرض مرگ

افراد بالای ۶۵ سال، بچه‌های زیر ۵ سال، ن حامله به علت اینکه در ۳ ماهه دوم و سوم حاملگی سیستم ایمنی ضعیفی دارند، افراد دچار نقص سیستم ایمنی و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم، دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی از جملهٔ این افراد هستند که چنانچه با علائم اصلی و فردی همراه باشند باید سریعاً به پزشک مراجعه کنند.

به دو فیلم زیر توجه نمایید :

فیلم اول در خصوص راههای پیشگیری از آنفلوانزا را از  اینجا   با کلیک روی تصویر زیر مشاهده کنید .

   www.aparat.com/v/qXft0

و فیلم دوم دررابطه با شایعات پیرامون شیوع بیماری در زمستان 94 در کشوررادر اینجا و با کلیک روی تصویر زیرمشاهده کنید .

     

اگر پزشک هستی دیگر متعلق به خودت نیستی. اگر متعلق به خودت هستی دیگر پزشک نیستی (شادروان دکتر قریب)
.
.پزشک ، سزاوار تکریم و قدر است که بسی گرانقدر است
با افتخار ، ارزش علمی و انسانی اش را پاس می داریم
روز پزشک» مبارک . . .

درباره ابن سینا در ادامه بخوانید

روز اول شهریورماه ، به پاس بزرگداشت ابوعلی سینا ستاره پرفروغ عرصه طب در ایران ، روز پزشک نامیده شده است.

 

در دنیای امروز کمتر ملتی است که به مفاخر گذشته خود توجه نکند زیرا یکی از علایم حیات و زنده بودن ملت ها ملتفت بودن و توجه داشتن به مفاخر گذشته فلسفی، علمی، فرهنگی، ادبی، ی، اجتماعی و ملی آن هاست که این گذشتگان با وجود گذشت روزگار و سیر زمان و وقوع حوادث نا گوار با هزاران خون دل برای اینده گان خود به میراث گذ اشته‏اند که باید آن را گرامی و عزیز داشت و بارور ساخت.

 

شیخ الرئیس نواسه علی سینا، ‌معروف به ابن سینا . به قولی در ماه صفر سال 370 هجری قمری(مطا بق 980 میلادی ) از پدر بلخی ایی بنام عبدالله ( از سبب وزیر مالیه بودن در زمان سلطنت نوح بن منصور به بخارا مرکز ماورالنهر و خراسان انزمان انتقال نموده بود) و مادر بخارایی بنام ستاره در قریه خورمیثن(قریه ای میان بلخ و بخارا)طفلی چشم به جهان گشود .که نامش را حسین گذاشتند .

شرکت در جلسات بحث از دوران کودکی ، به واسطه پدر که از پیروان آنها بود . بوعلی را خیلی زود با مباحث و دانش های مختلف زمان خود آشنا ساخت . استعداد وی در فراگیری علوم ، پدر را بر آن داشت تا به توصیه استاد وی ابو عبدالله ابراهیم بن حسین ناتلی ، ‌ابن سینا را به جز تعلیم و دانش اندوزی به کار دیگری مشغول نکند . و چنین شد که وی به دلیل حافظه قوی و نبوغ خود در ابتدای جوانی در علوم مختلف زمان خود از جمله طب مهارت یافت.

 

تا آنجا که پادشاه بخارا ، نوح بن منصور ( 366 تا 387 هجری قمری ) به علت بیماری خود ، وی را به نزد خود خواست تا او را تداوی نماید ابو علی ابن سینا بعد از تداوی از نوح تقاضا کرد تا به کتابخانه عظیم دربار سامانی دست یابد و از ان استفاده نماید این تقاضا مورد قبول نوح قرار گرفت . به این ترتیب وی توانست با استفاده از این کتابخانه در علوم مختلف از جمله حکمت ،‌ منطق و‌ ریاضیات تسلط یابد ( خاندان سامانیان از مردم بلخ بودند و دین زردشتی داشتند سامان خدا از روشناسان و حاکم بلخ بود والی عربی خراسان در نصف قرن هشتم میلادی با سامان دوست شد وسامان دین اسلام اختیار کرد از جمله نواسه هایش اسمعیل پسر احمد در سالی 892 میلادی بعد از مرگ برادر ش نصر و گرفتن سمرقند سلسله سامانیان را بنیان گذاشت.

 

وی با وجود پرداختن به کار ت در دربار منصور ، پادشاه سامانی و دستیابی مقام وزارت ابوطاهر شمس الدوله دیلمی و نیز درگیر شدن با مشکلات ناشی از کشمکش امرا که سفرهای متعدد و حبس چند ماهه وی توسط تاج الملک ، حاکم همدان ، را به دنبال داشت . بیش از صدها جلد کتاب و تعداد بسیاری رساله نگاشته که هر یک با توجه به زمان و احوال او به رشته تحریر در آمده است . وقتی در دربار امیر بود و آسایش کافی داشت و دسترسی اش به کتب میسر بود ،‌ به نوشتن کتاب قانون در طب و کتاب الشفا یا دائره المعارف بزرگ فلسفی خود مشغول می شد که اوج کمال تفکر قرون وسطی است که بدان دست یافت و در تاریخ تفکر انسانی از تحقیقات معتبر جهان بشمار میرود .

 

اما در هنگام سفر فقط یادداشت ها و رساله های کوچک می نوشت از میان تالیفات ابن سینا ،‌ شفا در فلسفه و قانون در طب شهرتی جهانی یافته است . کتاب شفا در هجده جلد در بخش های علوم و فلسفه ، یعنی منطق ، ریاضی ، طبیعیات و الاهیات نوشته شده است .

 

منطق شفا امروز نیز همچنان به عنوان یکی از معتبرترین کتب منطق مطرح است و طبیعیات و الاهیات آن هنوز مورد توجه علاقمندان است . کتاب قانون در طب در هفت جلد نیز که تا قرن ها از مهمترین کتب طبی به شمار می رفت . شامل مطالبی درباره قوانین کلی طب ، دواهای ترکیبی و غیر ترکیبی و امراض مختلف می باشد . این کتاب در قرن دوازدهم میلادی همراه با آغاز نهضت ترجمه به زبانهای لاتین و تا امروز به زبان های انگلیسی ، فرانسوی و آلمانی و ایرانی نیز ترجمه شده است و به عنوان متن درسی طبی در پوهنتون های اروپایی تا سال 1650 میلادی به عوض آثارجالینوس و موندینو در دانشگاه هایLavain و Monpellier تدریس میشد.

 

ابن سینا در زمینه های مختلف علمی نیز اقداماتی ارزنده به عمل آورده است . او اقلیدس را ترجمه کرد . رصدهای نجومی را به عمل درآورد و در زمینه حرکت ، نیرو ، فضای بی هوا ( خلا ) ، نور ، حرارت تحقیقات ابتکاری داشت . رساله وی درباره معادن و مواد معدنی تا قرن سیزدهم در اروپا مهمترین مرجع علم زمین شناسی بود .

درباره این رساله فیگینه در کتاب دانشمندان قرون وسطی چنین آورده است : ابن سینا رساله ای دارد که اسم لاتین آن چنین است : De Conglutineation Lagibum . در این رساله فصلی است به نام اصل کوه ها که بسیار جالب توجه است . در آنجا ابن سینا می گوید : ممکن است کوه ها به دو علت به وجود آمده باشند . یکی برآمدن قشر زمین . چنان که در زمین لرزه های سخت واقع می شود و دیگر جریان آب که برای یافتن مجرا ، سبب حفر دره ها و در عین حال سبب برجستگی زمین می شود . زیرا بعضی از زمین ها نرم هستند و بعضی سخت . آب و باد قسمتی را می برند و قسمتی را باقی می گذارند. این است علت برخی از برجستگی های زمین.

 

ابن سینا خرد مبتنی بر منطق داشت و به تقدم عالم معتقد بود و می گفت ( وجود خداوند بر جهان تقدم ذاتی دارد نه زمانی) او به موجودیت جن وزنده شدن بعد از مرگ معتقد نبود .سینا میگفت افعال و حوادث مستقیما از خدا بوجود نمی اید بلکه در نتیجه عمل غایی داخلی تکامل میابد . سینا کو شش زیاد کرد تا نظریات فلسفی خود را با عقاید عامه مسلمانان توافق دهد سینا همه قضایا را تنها به روش عقلی و کاملا مستقل از قران مورد بحث قرار میداد از این سبب بود که تا قرن ها از طرف خلافت ها و هیت های حاکم ارتجاعی اورا مظهر کفر و الحاد میدانستند و سوزاندن کتابهایش از تهای متداول طی چند قرن در کشور های اسلامی منطقه بود زمانیکه اورا کافر و ملحد خواندند او گفت:

"کفری چو منی گزاف و آسان نبود

محکم تر از ایمان من ایمان نبود

در دهر چو من یکی و آن هم کافر

پس در همه دهر یک مسلمان نبود"

 

او به واسطه عقل منطقی و نظام یافته خود حتی در طب نیز تلاش داشت تداوی را تا سرحد امکان تابع قواعد ریاضی سازد . تسلط بر فلسفه را کمال برای یک دانشمند می دانست . وی برای آگاهی از اندیشه های ارسطو و درک دقیق آن ،‌ آن گونه که خود در شرح احوالش نوشته است ، 40 بار کتاب علم الهی و یا مابعدالطبیعه(متا فیزیک ) ارسطو را خواند و به حکم تصادف با استفاده از کتاب که ابونصر فارابی که درباره اغراض ما بعد الطبیعه نوشته بود ، به معانی آن راه یافت .

ابن سینا در دوران عمر خود از لحاظ عقاید فلسفی دو دوره مهم را طی کرد . اول دوره ای که مصروف مطالعه ای فلسفه .عقاید و علوم مشاهی (ارسطو یی )بود و دوم دوره ای که از آن عقاید عدول کرد و به قول خودش طرفدار حکمت مشرقین و پیرو فلسفه اشراق شد با مرگ سینا تقریبا دوران فلسفه در مشرق به سر رسید روجر بیکن اورا بزرگترین استاد فلسفه بعد از ارسطو لقب داده اند (فلسفه ابن سینا فلسفه مشاهی و متاثر از فلسفه نوع افلا طونی ودین اسلام است وی کوشیده است که فلسفه را با دین اسلام توفیق دهد معذالک جمع اورا کافر وملحد خوانده اند اگر چه او و ابن رشد هر دو از پیروان ارسطو بودند اما شیخ الریس کمتر از ابن رشد تابع اصیل یونان بودند .

 

ابن سینا قبل از ابن رشد بین فلسفه و احکام شریعت شکافی به وجود آورد و اولین کسی است که در اسلام کتب جامع و منظم در فلسفه نوشته است و کتاب الشفا او در حکم دایره المعارف فلسفی است تاریخ اجتماعی ایران ج هشتم ) .وی به پشتوانه تلاش یک صد ساله ای که پیش از او از سوی کسانی همچون رازی و فارابی برای شکل گیری فلسفه صورت گرفته بود ، موفق شد نظام فلسفی منسجمی را ارائه دهد . با توجه به این که پیش از او مقدمات این کار فراهم شده بود ، کار و وظیفه ابن سینا این بود که مشکلات و پیچیدگی ها را کشف و حل کند و آنها را به نحوی مظبوط و موجز شرح نماید . فروع جزئی را به تصول شامل ارتباط دهد و اطراف آن را به هم بیاورد .

 

ابن سینا با ارائه نظر خود در مورد نحوه ارتباط و نسبت بین مفاهیم کلی مثل انسان ،‌ فضیلت و جزئیات حقیقی به یکی از پرسشهای علمای قرون وسطی که مدت های طولانی ذهن آنها را به خود مشغول کرده بود پاسخ داد .

 

تاثیر آرای فلسفی ابن سینا ، ‌همچون آموزه های طبی او ، ‌بر علاوه قلمرو اسلامی ، ‌در اروپا نیز امری قطعی است . آلبرتوس ماگنوس ،‌ دانشمند آلمانی فرقه دومینیکی (1200 تا 1280 میلادی ) ‌نخستین کسی بود که در غرب تفسیر و شرح جامعی بر فلسفه ارسطو نوشت.

به همین دلیل اغلب او را پایه گذار اصلی ارسطوگرایی مسیحی می دانند.وی که جهان مسیحیت را با سنت ارسطویی الفت داد ،‌ در شناخت آثار ارسطو سخت به ابن سینا متکی و معتقد بود. همچنین فلسفه ما بعد الطبیعه ابن سینا ، ‌خلاصه مطالبی است که متفکران لاتینی دو قرن بعد از او بدان رسیدند در قرن پنجم هجری به وسیله پیشوایان مذهب و پیروان خانقاه مبارزه گسترده و شدید علیه علم و حکمت و مخصوصا فلسفه اغاز شد و در مدارس و مکاتب اهل علم تدریس هر گونه علم .فلسفه و حکمت را حذف کردند و جای انرا به تفسیر قران.احادیث. و اصول فقه واگذار کردند .

 

علما مورد تکفیر اربابان مذهب قرار گرفت از جمله کسانیکه که با تمام قوا بر ضد فلسفه و علم طغیان کرد حجته اسلام غزالی(450 الی 505هجری) بود که عمری فلسفه را اموخت و به علت یاس وحیرت و واهمه عجیبی که به او دست داد از مدرسه به خانقاه رفت و دامن عرفان را محکم گرفت و از جمله دشمنان سر سخت فلسفه .علم و حکمت گردید.

 

غزالی در تهافت الفلا سفه (فارابی) و سینا را رد میکند و میگوید(علی التحقیق انها را ظلماتی فوق ظلمات فرا گرفته است) در المنقذ من الضلال متذکر شده است که این دو فیلسوف در بیست مورد در موضوع الهیات اشتباه کرده اند .در سه مورد مستوجب تکفیر و در هفده مورد مستوجب تبعید اند) و سه مورد که انها را از اسلام جدا میسازد و مورد تکفیر قرار میگیرند مینویسد: (1- معتقد بودن انها بر اینکه خداوند حاکم بر کلیات است نه جزییات . 2- اعتقاد شان به تقدم عالم. 3- اینکه اجساد ندازد ثواب و گناه مربوط روح است نه جسم .)

 

تعرض به سینا بدینجا پایان نمپذیرد بعضی از دانشمندان کوته استین در قرون بعدی نیز به او تاخته اند از جمله عثمان بن عبدالرحمن موسوم به ابن صلاح (643) سینا را مرتد و بی دین شمرده و او را از جمله علمای خارج مذهب دانسته و خواندن کتاب های سینا را برای مسلمانان جایز نمی شمارد و گناه کبیره میداندو سینا را شیطانی از شیاطین لقب داده است) غافل از اینکه او خودش شیطان بزرگ بود .

هر قدر از قرن وسطی دور تر میشویم و هر قدر رایره نفوذ دین بیشتر میشود این اعتراظات بیشتر و شدید تر میشود علت هم معلوم است زیرا منطق و نحوه استنتاج سینا با مبادی ظاهر بینان دین که پایه اش بر تعصب نهاده شده سازگار نیست مخصوصا که با هجوم ترکان عثمانی دین زا با خرافات . اساطیر وفانتزی ها امیخته ساختند و توده های کشور های اسلامی را در جهل و خرافه نگهداشتن تا هیت هایی حاکم بتواند براحتی حاکمیت نمایند و تنها دشمنی که دز مقابل هر گونه جهل و خرافه ایستادگی میکند علم و معرفت است بنا این مخالفت ها متدینین ظاهر نما با اشاعه فلسفه و حکمت امری طبعیی بشمارمیرود.

 

ابوعلی سینا در سال 428 هجری قمری ، زمانی که تنها 58 سال داشت ،‌ در حالی رخت از جهان بربست که با ادای دین خود به دانش بشری ، نامی به صلابت تمدن خراسانی از خود به جای گذاشت اما دریغ ودرد که امروز این صلابت تمدن خراسانی دارد که آهسته آهسته به باد فراموشی سپرده شود.

توکسوپلاسموز عبارت‌ است‌ از یک‌ عفونت‌ تک‌یاخته‌ای‌ که‌ در انسان‌ها و بسیاری‌ از گونه‌های‌ داران‌ و پرندگان‌ ایجاد می‌شود. چند نوع‌ در انسان‌ها رخ‌ می‌دهد: توکسوپلاسموز مادرزادی‌ (از مادر دچار عفونت‌ به‌ کودک‌ متولد نشده‌اش‌ منتقل‌ می‌گردد)؛ توکسوپلاسموز چشمی‌ (رتینوکوروئیدیت‌ نیز خوانده‌ می‌شود که‌ معمولاً حاصل‌ توکسوپلاسموز مادرزادی‌ است‌ ولی‌ علایم‌ ممکن‌ است‌ در 40-20 سالگی‌ ایجاد شوند)؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد سالم‌؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد دچار نقص‌ ایمنی‌ (افراد مبتلا به‌ ایدز یا سرطان‌ یا افرادی‌ که‌ داروهای‌ سرکوبگر ایمنی‌ مصرف‌ می‌کنند).
در این مبحث سعی شده تا به شیوع بیماری در انسان و حیوانات به طور مجزا پرداخته شود .

تعریف‌:
    توکسوپلاسموز بیماری‌ انگلی‌انسان‌ و حیوان‌ می‌باشد که‌ عفونت‌ اولیه‌آن‌، بدون‌ علایم‌ بالینی‌ است‌. شکل‌ حادبیماری‌ ممکن‌ است‌ با تب‌ و بزرگی‌غدد لنفاوی‌ همراه‌ باشد. علایم‌ مغزی‌،ذات‌ الریه‌، ابتلای‌ عمومی‌ ماهیچه‌ها ومرگ‌ از نشانه‌های‌ اشکال‌ وخیم‌بیماری‌ است‌ که‌ بندرت‌ دیده‌ می‌شود.
    * عفونت‌ اولیه‌ مادران‌ در ابتدای‌حاملگی‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ ایجادعفونت‌ و مرگ‌ جنین‌ شود و یا این‌ که‌منجر به‌ ضایعات‌ مغزی‌، بزرگی‌ و یاکوچکی‌ جمجمه‌ در نوزاد گردد; علایم‌فوق‌ در هنگام‌ تولد مشهود و یا درمدت‌ کوتاهی‌ بعد از تولد، ظاهرمی‌شود.
    شکل‌شناسی‌ (مرفولوژی‌)
    انگل‌ دارای‌ اشکال‌ مختلفی‌ می‌باشد که‌عبارتند از:
    ۱ – شکل‌ آزاد: شکل‌ آزاد انگل‌ که‌ درخون‌ و لنف‌ وجود دارد قوسی‌ شکل‌است‌ و سلولهای‌ مختلف‌ اکثرداران‌ (به‌ جز گلبولهای‌ قرمزبدون‌ هسته‌) را مورد تهاجم‌ قرارمی‌دهد.
    ۲ – کیست‌ کاذب‌: به‌ سلول‌ هسته‌ دارحاوی‌ انگل‌، کیست‌ کاذب‌ گویند.
    ۳ – کیست‌ نسجی‌: انگل‌ پس‌ از یکی‌دوباره‌ تقسیمات‌ داخل‌ سلولی‌ درسلولهای‌ هسته‌دار، به‌ قسمت‌های‌مختلف‌ بدن‌ مثل‌ چشم‌، قلب‌، ریه‌، مغز،عضلات‌ و کبد می‌رود و در آنجا مستقرمی‌شود و کیست‌ نسجی‌ (بافتی‌) راتشکیل‌ می‌دهد.
    ۴ – اووسیست‌: در نتیجه‌ سیر جنسی‌انگل‌ – که‌ در روده‌ گربه‌ و گربه‌ سانان‌-ایجاد می‌شود و از طریق‌ مدفوع‌ گربه‌ وگربه‌ سانان‌ دفع‌ می‌گردد.
    چرخه‌ زندگی‌ انگل‌
    الف‌ – سیکل‌ غیر جنسی‌:
    انسان‌ یا هر میزبان‌ دیگری‌ با خوردن‌اشکال‌ اووسیستی‌ از طریق‌ سبزیجات‌،خاک‌، مواد غذایی‌ آلوده‌ با کیست‌نسجی‌ به‌ همراه‌ گوشت‌ و جگر و سایرنسوج‌ گاو، گوسفند، خوک‌، بز و پرنده‌آلوده‌ می‌شود. در روده‌ میزبان‌، انگل‌ به‌هر شکلی‌ که‌ وارد شده‌ (اووسیست‌ یاکیست‌ نسجی‌) آزاد می‌شود و حداکثرپس‌ از ۶ ساعت‌ از طریق‌ عروق‌ روده‌خود را وارد دستگاه‌ گردش‌ خون‌می‌کند، در این‌ هنگام‌ ارگانیسم‌ فقطسلولهای‌ هسته‌ دار خون‌ میزبان‌ راانتخاب‌ می‌کند و وارد سلول‌ هسته‌دارمیزبان‌ می‌شود، در سلولهای‌ هسته‌دارشروع‌ به‌ تقسیم‌ شدن‌ می‌کند (انگل‌ دراین‌ حالت‌ به‌ نام‌ کیست‌ کاذب‌ نامیده‌می‌شود). پس‌ از تقسیمات‌، کیست‌کاذب‌ پاره‌ می‌شود و مجددا انگل‌هاآزاد می‌شوند و به‌ سلول‌ هسته‌ داردیگری‌ حمله‌ ور شده‌ که‌ پس‌ از ۲ بارتقسیم‌ همراه‌ با خون‌ به‌ طرف‌ سایرقسمتهای‌ بدن‌ حرکت‌ می‌کنند و درآنجا مستقر می‌گردند و منجر به‌تشکیل‌ کیست‌ نسجی‌ (بافتی‌)می‌شوند.
    ب‌ – سیر جنسی‌ :
    گربه‌ و گربه‌ سانان‌ با خوردن‌ نسوج‌آلوده‌ به‌ کیست‌ نسجی‌ مبتلا می‌شوند.در روده‌ گربه‌ کیست‌ نسجی‌ پاره‌ وانگل‌ آزاد می‌شود و به‌ نسوج‌ روده‌حمله‌ می‌کند و درون‌ سلولهای‌ روده‌گربه‌ قرار می‌گیرد و شروع‌ به‌ تقسیم‌کرده‌ سپس‌ سلولهای‌ روده‌ گربه‌ را پاره‌می‌کند و خارج‌ می‌شود، بعضی‌ از این‌سلولها تبدیل‌ به‌ سلول‌ جنسی‌ یاگامتوسیت‌ می‌شوند. از ترکیب‌ سلول‌جنسی‌ نر با ماده‌، سلول‌ زایگوت‌ یاتخم‌، حاصل‌ می‌شود که‌ همراه‌ مدفوع‌گربه‌ به‌ شکل‌ اووسیت‌ نارس‌ به‌ محیطبیرون‌ دفع‌ می‌گردد. در شرایط مساعد(درجه‌ حرارت‌ و رطوبت‌) اووسیست‌ماهها و حتی‌ یکسال‌ زنده‌ می‌ماند.گربه‌ها بعد از آلوده‌ شدن‌ از مدفوع‌ خوداووسیست‌ دفع‌ می‌نمایند.
    بیماری‌زایی‌
    الف‌ – فرم‌ اکتسابی‌:
    در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد موارداکتسابی‌ دارای‌ عفونت‌ بدون‌ علایم‌می‌باشند و در حدود ۲۰ درصد علایم‌از جمله‌ تورم‌ غدد لنفاوی‌ به‌ خصوص‌در ناحیه‌ گردن‌، غدد تحت‌ فکی‌ وبناگوشی‌، تب‌، سردرد و دردهای‌عضلانی‌ مشاهده‌ می‌شود. ضایعات‌چشمی‌ نیز در این‌ موارد مشاهده‌ شده‌است‌.
    ب‌ – فرم‌ مادرزادی‌:
    چنانچه‌ مادری‌ در حین‌ بارداری‌ برای‌اولین‌ بار به‌ توکسوپلاسموز مبتلا شوداحتمال‌ ابتلای‌ جنین‌ نیز وجود دارد.اگر ابتلای‌ مادر در سه‌ ماهه‌ اول‌بارداری‌ باشد در صورت‌ عبور انگل‌ ازجفت‌ و رسیدن‌ به‌ جنین‌ در غالب‌موارد منجر به‌ بروز عوارض‌ وخیم‌ یاسقط جنین‌ خواهد شد. عوارضی‌ نظیرعقب‌ ماندگی‌ ذهنی‌ و روانی‌، تشنج‌ و…از علایم‌ مهم‌ آن‌ محسوب‌ می‌شوند.
توکسوپلاسموز در حیوانات اهلی:

گربه:
عفونت بدون نشانه در گربه شایع است به همین دلیل این حیوان نقش مهمی در همه گیری شناسی بیماری ایفا می کند. به طور کلی توکسوپلاسموز با نشانه های درمانگاهی در بچه گربه ها اتفاق می افتد. 

نشانه ها:
بی اشتهایی
خواب الودگی
تب
تنگی نفس
مرگ یا بیماری بازگرد همراه با کم خونی، تب نوبه ای ، درگیری دستگاه اعصاب مرکزی و احتمالا سقط

کالبد گشایی:
ضایعات گرهکی  (nodular ) نکروتیک در ریه ها دیده میشود. عفونتهای اولیه بدون نشانه نیز معمول است.
تذکر: دفع اووسیست های مقاوم در مدفوع ممکن است در گربه ها اتفاق بیفتد. به نظر می اید که با توکسو کاراکتی نیز مرتبط باشد.

سگ:
معمولا در سگ توکسوپلاسموز بدون نشانه درمانگاهی ایجاد می شود.و فقط نشانه های خفیف و گذرا دارد.عدم بلوغ و همراه شدن با بیماری دیستمپر حساسیت نسبت به بیماری را افزایش دهد.
عفونت با نشانه های درمانگاهی اغلب در توله سگ ها اتفاق می افتد. درسگ تعداد راکتورهای مثبت سرمی زیاد است .
دیستمپر:
الف) مقاومت را کاهش می دهد.
ب) عفونتهای تاخیری را مجددا فعال می سازد.
ضایعات:
الف) اغلب در دستگاه اعصاب مرکزی دیده می شود.
ب) در ریه ها نیز دیده می شود.

گوسفند :

الف) توکسوپلاسموز یکی از علل مهم و معمول سقط جنین است.
ب) گاهی نشانه های عصبی ایجاد می کند.

عفونت در اواسط حاملگی باعث مرگ جنین وسقط می شود.
عفونت در اواخر ابستنی معمولا سبب مرگ جنین نمی شود اما جنین را الوده میسازد.
میش هایی که قبلا مبتلا شده اند در مقابل عفونت مجدد در حاملگی های بعدی مقاومند.
ابتلای به عفونت قبل از جفت گیری از پیشروی و ایجاد عفونت در خلال ابستنی جلوگیری می کند.
بره هایی که در هنگام زایمان الوده شده اند هنگامی که ابستن می شوند در مقابل عفونت مجدد مقاومت می کنند.از عفونت متقاطع می توان برای کنترل بیماری استفاده کرد.

خوک
سقط جنین و مرده زایی ایجاد می کند.
تنگی نفس و کاهش وزن در خوکچه های جوان به دنبال عفونت های مادر زادی یا پس از زایمان بروز می کند.

گاو
فقط شواهد سرم شناسی وجود دارد.

اسب
فقط شواهد سرم شناسی وجود دارد

طیور
ممکن است سبب ایجاد کوری و نشانه های عصبی همراه با درگیری فراگیر بافتی شود.

توکسو پلاسموز در انسان

تماس با فضولات گربه، مصرف گوشت آلوده که خوب پخته نشده باشد، خوردن میوه و سبزی‌های آلوده شسته نشده یا استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه نشده، تخم مرغ خام و آب تصفیه نشده احتمال ابتلای  افراد به این بیماری را افزایش می‌دهد.

با توجه به افزایش روزافزون گرایش به نگهداری از حیوانات خانگی به‌خصوص گربه و نقش مؤثر این حیوان در انتقال انگل بیماری و خطرات جدی ابتلای  مادران باردار به این بیماری مطالعه این مطلب  خالی از فایده نخواهد بود.

به‌رغم اینکه عفونت با انگل توکسوپلاسموز  رایج است اما بسیاری از افراد سالم نیازی به درمان دارویی پیدا نمی کنند.سیستم ایمنی بدن در حالت سلامت می‌تواند با این بیماری مقابله کند.

با این وجود توکسوپلاسموز می‌تواند برای جمعیت‌های خاصی به‌شدت خطرناک باشد؛ نوزادان مادرانی که در طول بارداری به این بیماری مبتلا شده‌اند و بیمارانی که سیستم ایمنی‌شان به هر دلیلی ضعیف شده(مثل مبتلایان به ایدز یا سرطان) در زمره این افراد هستند.

اگر در موارد نادری یک فرد کاملا سالم به این بیماری مبتلا شود بیماری او معمولا خفیف است؛ توکسوپلاسموز در این افراد چیزی شبیه به آنفلوانزا است که علائم آن درد عضلانی و تب خواهد بود.افرادی که سیستم ایمنی بدنشان دچار مشکل است علائم شدیدتری نظیر گیجی و تشنج را تجربه خواهند کرد.

مادرانی که با انگل توکسوپلاسما مواجه شده باشند صاحب نوزادانی می‌شوند که به‌تدریج برخی علائم را بروز خواهند داد.این اتفاق اغلب چند ماه تا چند سال بعد از تولد رخ می دهد.

این علائم عبارتند از:1)بزرگی سر، کبد یا طحال 2)تشنج 3)عفونت‌های چشمی 4)زردی پوست و سفیده چشم 4)تأخیر رشد. اگر انگل از طریق مادر به جنین منتقل شود عوارض بسیار خطرناکی نظیر سقط جنین و مرده‌زایی و مشکلات شدید زایمان را به دنبال خواهد داشت.بنابراین مادرانی که با انگل توکسوپلاسما تماس داشته‌اند باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده تا از عدم‌انتقال انگل به جنین خود مطمئن شوند.خانم‌های باردار یا کسانی که سیستم ایمنی‌شان ضعیف شده(مثلاَ بیماران سرطانی که تحت شیمی درمانی هستند) باید این روش‌های پیشگیری را به دقت رعایت کنند: تا حد امکان از حیواناتی نظیر گربه دوری کنید و حیوان خانگی نداشته باشید.
   شرح بیماری
توکسوپلاسموز عبارت‌ است‌ از یک‌ عفونت‌ تک‌یاخته‌ای‌ که‌ در انسان‌ها و بسیاری‌ از گونه‌های‌ داران‌ و پرندگان‌ ایجاد می‌شود. چند نوع‌ در انسان‌ها رخ‌ می‌دهد: توکسوپلاسموز مادرزادی‌ (از مادر دچار عفونت‌ به‌ کودک‌ متولد نشده‌اش‌ منتقل‌ می‌گردد)؛ توکسوپلاسموز چشمی‌ (رتینوکوروئیدیت‌ نیز خوانده‌ می‌شود که‌ معمولاً حاصل‌ توکسوپلاسموز مادرزادی‌ است‌ ولی‌ علایم‌ ممکن‌ است‌ در 40-20 سالگی‌ ایجاد شوند)؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد سالم‌؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد دچار نقص‌ ایمنی‌ (افراد مبتلا به‌ ایدز یا سرطان‌ یا افرادی‌ که‌ داروهای‌ سرکوبگر ایمنی‌
مصرف‌ می‌کنند).
    علایم‌ شایع‌
معمولاً بدون‌ علامت‌ (90%-80% بیماران‌)
تب‌
تورم‌ غدد لنفاوی‌
خستگی‌
درد عضلانی‌
گلودرد
رتینیت‌ (التهاب‌ شبکیه‌)
بثور (گاهی‌)
    علل‌
تک‌یاخته‌، توکسوپلاسما گوندی‌ که‌ معمولاً به‌ یکی‌ از روش‌های‌ زیر منتقل‌ می‌گردد:
خوردن‌ گوشت‌های‌ کم‌پخته‌ شده‌ حیوانات‌ دچار عفونت‌
گربه‌های‌ حامل‌ میکروب‌ می‌توانند آن‌ را از مدفوع‌ خود دفع‌ کنند؛ انسان‌هایی‌ که‌ با بی‌دقتی‌ به‌ فضله‌ گربه‌ دست‌ می‌زنند (یا پس‌ از دست‌ زدن‌ به‌ آن‌، دست‌ خود را نمی‌شویند)، ممکن‌ است‌ دچار عفونت‌ گردند. بچه‌های‌ کوچکی‌ که‌ خاک‌ دچار عفونت‌ (آلوده‌ با مدفوع‌ سگ‌ یا گربه‌) را می‌خورند، ممکن‌ است‌ دچار عفونت‌ شوند.
انتقال‌ خون‌
زن‌ بارداری‌ که‌ دچار عفونت‌ می‌گردد، می‌تواند آن‌ را به‌ کودک‌ به‌ دنیا نیامده‌اش‌ منتقل‌ کند (غالباً با اثرات‌ شدید).
   عوامل تشدید کننده بیماری
سرکوب‌ ایمنی‌ در اثر بیماری‌ یا داروها
تماس‌ با گربه‌ها
تماده‌ کردن‌ نامناسب‌ غذا
    پیشگیری‌
از خوردن‌ گوشت‌های‌ خام‌ یا کم‌پخته‌ شده‌ یا تخم‌مرغ‌های‌ نپخته‌ یا نوشیدن‌ شیر غیرپاستوریزه‌، خودداری‌ کنید. از روش‌های‌ مناسب‌ برای‌ آماده‌ کردن‌ و نگهداری‌ محصولات‌ گوشتی‌ استفاده‌ کنید. پس‌ از دست‌ زدن‌ به‌ گوشت‌های‌ خام‌، دست‌ها را با دقت‌ بشویید.
زن‌ باردار در اوایل‌ بارداری‌ باید تحت‌ آزمون‌های‌ آزمایشگاهی‌ خون‌ قرار بگیرد تا معلوم‌ شود دارای‌ آنتی‌بادی‌ بر ضد توکسوپلاسموز است‌ یا خیر. باید در هفته‌های‌ -16 بارداری‌ نیز دوباره‌ آزمایش‌ شود تا معلوم‌ شود عفونت‌ را کسب‌ کرده‌ است‌ یا خیر و در صورت‌ مثبت‌ بودن‌، ممکن‌ است‌ سقط‌ درمانی‌ مدنظر قرار گیرد.
افراد دچار نقص‌ ایمنی‌ و ن‌ باردار باید از تماس‌ با مدفوع‌ گربه‌ خودداری‌ کنند.
محوطه‌ بازی‌ کودکان‌ از جمله‌ جعبه‌های‌ شنی‌ را از مدفوع‌ سگ‌ و گربه‌ محفوظ‌ دارید.
    عواقب‌ مورد انتظار
اکثر افراد دچار عفونت‌، علایمی‌ ندارند و افراد دچار علایم‌ خفیف‌ بدون‌ هیچ‌گونه‌ عارضه‌ متعاقبی‌ خود به‌ خود بهبود می‌یابند.
    عوارض‌ احتمالی‌
برای‌ ن‌ باردار ـ وقتی‌ عفونت‌ در اوایل‌ بارداری‌ رخ‌ دهد: سقط‌، تولد مرده‌، اختلالات‌ مزمن‌ مختلف‌ (تشنج‌) و نقایص‌ تولد (کوری‌، کری‌) در نوزاد (ممکن‌ است‌ برخی‌ از آنها سال‌ها ظاهر نشوند). عفونت‌ اواسط‌ و اواخر بارداری‌ معمولاً اثرات‌ بدی‌ ندارد.
برای‌ بیماران‌ دچار نقص‌ ایمنی‌ ـ آسیب‌ ریه‌ و قلب‌، التهاب‌ مغز، عود
برای‌ بیمارانی‌ که‌ دچار نقص‌ ایمنی‌ نیستند ـ به‌ ندرت‌ ممکن‌ است‌ التهاب‌ ریه‌ یا مغز ایجاد گردد. کودکان‌ کم‌سن‌تر (زیر 5 سال‌) ممکن‌ است‌ دچار التهاب‌ چشم‌ شوند.
    درمان‌
   اصول‌ کلی‌
تشخیص‌ شامل‌ شرح‌ حال‌ طبی‌، معاینه‌ فیزیکی‌ و بررسی‌های‌ آزمایشگاهی‌ خون‌ برای‌ تشخیص‌ عفونت‌ است‌.
معمولاً برای‌ فرد سالم‌، غیرباردار و بدون‌ علامت‌ درمان‌ لازم‌ نیست‌. برای‌ کودک‌ زیر 5 سال‌ داروهایی‌ تجویز می‌گردد تا از عوارض‌ چشمی‌ پیشگیری‌ شود.
زن‌ باردار ـ پزشک‌ شما در مورد درمان‌های‌ موجود، خطرات‌ و عواقب‌ مورد انتظار بحث‌ خواهد کرد.
بیمار دچار نقص‌ ایمنی‌ ـ درمان‌ با دارو صورت‌ می‌گیرد.
نوزادان‌ دچار عفونت‌ با دارو درمان‌ می‌شوند (چه‌ با علامت‌ چه‌ بدون‌ علامت‌ زیرا میکروب‌ها می‌توانند پس‌ از تولد تکثیر یابند).
در صورت‌ تجویز دارو برای‌ شما، پزشک‌ شما آزمون‌های‌ خونی‌ فراوانی‌ را برای‌ پایش‌ عوارض‌ جانبی‌ انجام‌ خواهد داد.
   داروها
پیریمتامین‌، سولفادیازین‌ یا تری‌سولفاپیریمیدین‌ها به‌ مدت‌ 4-3 هفته‌ و اسید فولیک‌ برای‌ کاهش‌ عوارض‌ جانبی‌ پیریمتامین‌ غالباً تجویز می‌شوند.
کورتیکواستروئیدها، در صورت‌ وم‌، برای‌ التهاب‌
سایر داروها هم‌اکنون‌ در حال‌ ارزیابی‌ هستند.
   فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
سطح‌ فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری باتوجه‌ به‌ شدت‌ علایم‌ تعیین‌ خواهد شد.
   رژیم‌ غذایی‌
رژیم‌ غذایی‌ خاصی‌ ندارد.
    درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا کودکتان‌ علایم‌ توکسوپلاسموز را داشته‌ باشید.
اگر پس‌ از تشخیص‌ و درمان‌ علایم‌ بدتر شوند یا بهبود نیابند.
اگر شما دچار علایم‌ جدید و غیر قابل‌ توجیه‌ شده‌اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممکن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ داشته‌ باشند.
چه باید کرد ؟

اگر در منزل شما گربه نگهداری می‌شود دست‌کم سعی کنید خودتان (ن باردار)جعبه او را تمیز نکنید و از افراد دیگر بخواهید این کار را انجام دهند.از گربه های ولگرد دوری کنید؛  بسیاری از گربه های مبتلا فاقد علائم ظاهری بیماری هستند.

اگر گربه دارید حتما او را به دامپزشکی ببرید و از سلامتش مطمئن شوید. گربه باید فقط در محدوده خانه رفت‌وآمد کند و نباید از خانه خارج شود. به گربه غذای سالم یا کنسرو بدهید.اگر به باغبانی و پرورش گل و گیاه علاقه دارید حتما از دستکش‌های مخصوص این‌کار استفاده کنید.

گرچه این فعالیت‌ها بسیار مفرح و آرامش‌دهنده هستند ممکن است شما را در معرض انگل توکسوپلاسما قرار دهند. یکی از منابع اصلی این انگل خاک است. بنابراین در هنگام کار از دستکش مخصوص استفاده کرده و بعد از آن دست‌های خود را با آب گرم و صابون به دقت بشویید.

از خوردن گوشت نیم‌پز یا خام خودداری کنید.تمام گوشت‌های قرمز باید حتما در حرارت 71 درجه سانتی گراد پخته شوند به نحوی که هیچ ناحیه صورتی روی گوشت باقی نمانده و آب قرمزرنگ هم از آن تراوش نکند.

گوشت را هرگز قبل از اینکه کامل پخته شود نچشید.بعد از بریدن و قطعه قطعه کردن یا چرخ کردن گوشت خام حتما لوازم استفاده شده را با دقت بشویید.سطوحی را که گوشت روی آن قرار گرفته ضدعفونی کنید.

بعد از دست زدن به گوشت خام دست‌های خود را با آب و صابون شست‌وشو دهید.تمام میوه‌ها و سبزیجات را بشویید. اگر امکان دارد میوه و سبزی را ضدعفونی کنید. سطح میوه‌ها را با برس یا لوازم مشابه تمیز کنید تا احتمال عفونت به حداقل برسد.از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه پرهیز کنید.

به‌هیچ‌وجه تخم مرغ خام یا آب تصفیه نشده نخورید. درمان توکسوپلاسموز بعد از انجام آزمایش‌های دقیق امکانپذیر خواهد بود.اگر بیمار یک مادر باردار باشد برای بررسی ابتلای جنین آزمایش‌های دیگری نیز انجام خواهد شد. بیماری با مصرف آنتی بیوتیک و مکمل‌های آهن درمان خواهد شد.

چند پرسش

سؤال یکم : تماس با گربه تا چه حد در انتقال بیماری مؤثر است؟

گربه سانان میزبان اصلی این انگل هستند که معمولا بعد از خوردن جوندگان آلوده، به آن مبتلا می شوند. بیماری در گربه نیز معمولا با علائم خفیف و یا بدون علامت ظاهر می شود. انگل در بدن گربه چرخه داخل روده ای را طی نموده سپس از طریق مدفوع گربه وارد محیط یا خاک می شود. انگل در این مرحله بیماریزایی ندارد و بعد از گذشت 2 تا 20 روز بصورت بیماریزا برای میزبانهای واسط ( داران از جمله انسان ) درمی آید و در صورتیکه انسان با خاک آلوده به مدفوع گربه تماس داشته باشد، از راه مخاطات یا دستگاه گوارش، انگل وارد بدن انسان شده و چرخه خارج روده ای خود را شروع می کند. در مورد گربه های خانگی که با محیط بیرون تماس ندارند این خطر بسیار کم است و فقط توصیه می شود که احتیاطا خانم حامله ظرف مدفوع گربه را تمیز نکند. گوشت گاو یا گوسفند و تخم مرغ در اثر مصرف علوفه آلوده به مدفوع می تواند آلوده باشد. در صورتیکه گوشت و تخم مرغ کاملاً پخته شود این خطر از بین میرود. در یک بررسی که در کشورهای اروپایی انجام شده مصرف گوشت نیم پز مهمترین راه آلودگی به توکسوپلاسموز شناخته شده است.

سؤال دوم : در صورتیکه خانمی قبلاً دچار این بیماری شده باشد آیا در زمان حاملگی برای جنین وی مشکل ساز خواهد بود؟

خیر، در صورتیکه فاصله عفونت حاد تا شروع حاملگی 9-6 ماه باشد، خطری برای جنین وجود ندارد. در صورتیکه در حاملگی قبل دچار عفونت شده و احیاناً جنین سقط شده، در حاملگی بعدی خطری برای جنین وجود ندارد.( ن مبتلا به ضعف ایمنی شدید استثناء هستند. ) لذا توصیه می شود قبل از حاملگی تستهای سرولوژیک تشخیص این بیماری انجام شود.

سؤال سوم : در صورت عفونت حاد در زمان حاملگی، شانس ابتلاء جنین چقدر است؟

در سه ماه اول، شانس کمتر ( 17% ) ولی شدت آنومالی بالاست و اکثراً موجب سقط می شود. در سه ماه دوم 25% شانس ابتلاء جنین وجود دارد و می تواند باعث هیدروسفالی، میکروسفالی، کلسیفیکاسیون پراکنده مغزی، کوریورتینیت و. شود. در سه ماه سوم شانس ابتلاء جنین بالاتر است ( 65% ) ولی شدت بیماری در نوزاد کمتر و یا دیررس می باشد. معمولاً نوزاد در زمان تولد بدون علامت است و علائم چشمی سالها بعد ظاهر می شود.

سؤال چهارم : جهت پیشگیری مادران حامله که قبلاً دچار بیماری نشده اند، چه موارد احتیاطی توصیه می شود؟

1- عدم استفاده از گوشت خوب پخته نشده , تخم مرغ خام و شیر غیر پاستوریزه. ( یخ زدن گوشت، انگل را از بین نمی برد ولی حرارت 150 درجة سانتی گراد می تواند آن را نابود کند، تاحدی که رنگ گوشت قرمز به تیره تبدیل شود )

2 - عدم تماس با خاک در هنگام باغبانی و استفاده از دستکش و شستشوی بعدی دست ها و نیز عدم تماس دست آلوده با چشم , مخاط بینی یا دهان. 3 - عدم تماس با گربه هایی که بیرون از منزل زندگی می کنند.

 4 - شستشو و ضدعفونی کردن میوه ها و سبزیجات.

سؤال پنجم : چه آزمایشی برای تشخیص موارد مشکوک توصیه می شود؟

اولین آزمایش، بررسی آنتی بادی IgG ضد توکسوپلاسما در فرد است که اگر منفی باشد، بهتر است 3 هفتة بعد یکبار دیگر تکرار شود و اگر باز هم منفی بود، فرد غیر مبتلا تلقی می شود. در صورت مثبت بودن IgG , اندازه گیریِ IgM بصورت کمّی و با فاصلة زمانی 3 هفته توصیه می شود. چرا که IgM می تواند تا یک سال در بدن فرد باقی بماند. درصورتیکه تیتر IgM افزایش یا کاهش قابل توجهی را نشان دهد , فرد دچار عفونت حاد است و درصورتیکه هیچ تغییری نداشته باشد , اندازه گیری IgA و IgE و آنتی ژن های HS و AC توصیه می شود.

 درصورتیکه مادر حامله در ماه های آخر دچار بیماری شود , IgG با تیتر بالا مثبت می شود ولی IgM هنوز فرصت بالا رفتن پیدا نکرده است. در این موارد نیز IgA , IgE و HS/AC کمک کننده هستند.

سؤال ششم : درصورتیکه فرد حامله دچار عفونت حاد توکسوپلاسموز شود , قدم بعدی چیست؟

در این صورت باید تعیین کنیم که آیا جنین مبتلا شده است یا نه؟ جدا کردن میکروارگانیسم بوسیلة کشت سلولی از طریق کوریوسنتز مطمئن ترین راه است اما معمولاً عملی نمی باشد چرا که امکانات کشت سلولی در همة آزمایشگاه ها وجود ندارد و علاوه بر آن کوریوسنتز یک کار پر خطر برای جنین است.

اندازه گیری IgM در مایع آمنیوتیک از طریق آمنیوسنتز , گرچه حساسیت بالایی ندارد ولی راه عملی و خوبی می باشد. روش جدید PCR که اسید نوکلئیک توکسوپلاسما را در مایع آمنیوتیک بررسی می کند , دارای حساسیت بالاتری می باشد. در ضمن انجام سونوگرافی جنین نیز می تواند تا حدی کمک کننده باشد.

به هر حال بهتر است درمان مادر هرچه سریعتر شروع شود. آسپیرامایسین از جفت رد نشده و تراتوژن نیست و درصورتیکه ابتلا جنین ثابت شود ( بعد از هفتة بیست ) درمان همزمان پری متامین , سولفادیازین و فولیک اسید توصیه می شود. این درمان وخامت علائم بیماری را در نوزاد کاهش می دهد. علاوه بر آن باید نوزاد پس از به دنیا آمدن تا یک سال بعد این درمان را ادامه دهد.

سؤال هفتم : علائم بیماری توکسوپلاسموز مادرزادی چیست و چه درمانی برای نوزاد توصیه می شود؟

2-1 در هر 1000 نوزاد دچار این بیماری می شود و این بیماری در نوزاد طیف وسیعی از علائم ( از خیلی خفیف تا خیلی شدید ) را ایجاد می نماید. ولی تریاد کلاسیک بیماری عبارت است از :

1 - کوریورتینیت

2 - کلسیفیکاسیون داخل مغزی

3 - هیدروسفالی

درصورت شک بالینی به توکسوپلاسموز، ابتدا باید نوزاد را از این نظر بررسی کرده و سپس اقدامات درمانی را جهت وی آغاز نمود. تشخیص بیماری توکسپلاسموز در نوزاد با بررسی IgM اختصاصی توکسوپاسموز می باشد. چرا که IgG از جفت عبور می کند و درصورت ابتلا قبلیِ مادر، در نوزاد نیز مثبت می شود. حساسیت تست IgM، 80 % است ولی از لحاظ اختصاصی بودن مطمئن است.

انجام روش های تشخیصی زیر توصیه می شود : گرفتن شرح حال از مادر، بررسی سونوگرافی جنین، معاینة فیزیکی نوزاد، معاینة چشم نوزاد، انجام آزمایشات CBC، تست های کبدی، آزمایش ادرار و کراتینین، بررسی CSF نوزاد، انجام CT اسکن مغز و بررسی اودیومتری نوزاد.

تحقیقات بیانگر این است که درمان یک ساله و پیگیری نوزادِ مبتلا، پیش آگهی بهتری را نسبت به موارد درمان نشده نشان می دهد. درمان با سه داروی پری متامین، سولفادیازین و فولیک اسید است. تغذیه این کودکان با شیر مادر بلامانع است و بیماری توسط این کودکان به دیگران منتقل نمی شود.